ENERJİNİN GÖZ BEBEĞİ “KEBAN BARAJI”

1975 yılında faaliyete geçen ve Türkiye’nin enerji ihtiyacını karşılamada önemli bir yere sahip olan Keban Barajı, Elazığ’ın göz bebeğidir. Cumhuriyetin ilk büyük hayallerinden biri olarak kabul edilen bu baraj, doğu bölgelerindeki kurak topraklara tarım potansiyeli kazandırmak ve ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilmiştir. Enerji sektöründe Türkiye’nin en büyük yatırımlarından biri olan barajın yapımına 1965 yılında başlanmış ve 1974 yılında ilk dört büyük türbini, 1981 yılında ise diğer dört türbini devreye girmiştir. Toplam kurulu gücü 1330 Megawatt olan baraj, yıllık 6 milyar kWh enerji üretmektedir.

Türk mühendisliğinin ilk dev barajı olarak nitelendirilen Keban Barajı, hizmete girmesinin ardından 49 yıl boyunca emeği geçen herkes için bir gurur kaynağı olmuştur. 1950’lerde Hirfanlı ve Sarıyar barajlarının ardından büyük baraj inşaatı tecrübesi kazanmış olan Türk mühendisliği, Keban Barajı ile büyük bir başarıya imza atmıştır. Baraj, yapıldığı dönemde ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 20’sini tek başına karşılamıştır.

Keban Barajı, sadece enerji üretmekle kalmamış, aynı zamanda Elazığ’ın batı, kuzeydoğu ve doğu yönlerinde 125 kilometre uzunluğunda, 675 kilometrekare alana sahip dev bir göl oluşturmuştur. Bu göl, sosyal hayata katkı sağlamış, balık avcılığı imkanıyla alternatif bir gelir kaynağı sunmuştur. Günümüzde baraj, enerji üretiminin yanı sıra kültürel ve turizme katkıları, tarımda sulama ve balık üretimi ile de ekonomiye büyük katma değer sağlamaktadır.

Keban Barajı’nın inşaatı on yıl sürmüş ve 1975 yılında hizmete girmiştir. Fırat Nehri üzerinde kurulu olan baraj, elli yıla yakın bir süredir Türkiye’nin enerji ihtiyacının büyük bir kısmını karşılamaktadır. Türkiye’de sanayi hamlesinin başlangıcı olarak kabul edilen Keban Barajı, binlerce aileye iş imkânı sağlamıştır. Bugün baraj üzerinde yer alan alabalık üretim çiftlikleri, bölgeye önemli ekonomik katkılar sağlamaktadır. Keban Baraj Gölü’nde üretilen alabalık, dünya çapında ikinci sırada yer almaktadır. Ayrıca baraj üzerindeki seyir tepesi, turistlerin ilgisini çekmeye devam etmektedir.

Keban Barajı, elektrik enerjisi ve kalkınmanın ötesinde, kültürel birikime de büyük katkılar sağlamıştır. Baraj yapımı sırasında yapılan kurtarma kazılarıyla elde edilen arkeolojik malzemeler, Türkiye’nin önemli kültürel varlıkları arasına girmiştir. Bu eserler Elazığ, Malatya ve ODTÜ’nün arkeoloji müzelerinde sergilenmektedir.

Barajın inşaatı sırasında, başta Fransızlar olmak üzere birçok yabancı uyruklu kişi Elazığ’a yerleşmiş ve ilçede sosyal etkinlik alanlarında birçok yenilik meydana gelmiştir. Tenis kortları, spor sahaları ve sinemalar bu yeniliklerden bazılarıdır. Ayrıca, baraj gölünün kapladığı alan sebebiyle toprakları su altında kalan köylü vatandaşlara büyük bir gelir sağlanmış ve bu ödenek ile Elazığ il merkezinde birçok iş yeri ve sanayi kolu açılmıştır. Bu da bölgenin kalkınmasına büyük katkı sağlamıştır. Ancak, Keban Barajı’nın bu büyük katkıları yanında, binlerce yıllık yerleşim yerlerini de su altında bıraktığı bir gerçektir.